อิสลามให้ความสำคัญต่อการศึกษาหาความรู้

อิสลามให้ความสำคัญต่อการศึกษาหาความรู้

เรียบเรียงโดย  อิบนุมะฮฺดี

     การศึกษาหาความรู้หรือการเรียนรู้เป็นสิ่งที่เราทำตั้งแต่เราถูกคลอดออกมาจนกระทั่งเมื่อจะจากโลกนี้ไป ในรูปแบบที่แตกต่างกันและพัฒนาขึ้น การศึกษาและการเรียนรู้มันคือการการปรับปรุงวิถีชีวิต ให้เหมาะสมกับสภาพของสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปศาสนาอิสลามเป็นศาสนาที่ตอบโจทย์ต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ เป็นศาสนาที่สอดคล้องกับมนุษย์มากที่สุดเพราะให้ความสำคัญต่อการศึกษาเรียนรู้มากที่สุด การศึกษาในอิสลามถือเป็นปัจจัยในการดำรงชีวิตเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับมุสลิมทุกๆคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรู้ที่เกี่ยวกับศาสนาและการรู้จักพระเจ้า  ดังที่ท่านนบี  ได้กล่าวว่า

طَلَبُ العِلْمِ فَرِيْضَةٌ عَلَىْ كُلِّ مُسْلِمٍ      رواه ابن ماجه 

“การแสวงหาวิชาความรู้นั้นเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับมุสลิมทุกคน” (รายงานโดยอิบนิมาญะฮ์)

    และอิสลามก็เป็นศาสนาที่ส่งเสริมและให้ความสำคัญต่อการศึกษาหาความรู้เป็นสิ่งแรกก่อนสิ่งอื่น  เพราะการศึกษาหาความรู้เป็นสิ่งจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ อัลลอฮฺ ทรงเป็นผู้สร้างมนุษย์ ทรงรู้ดีว่าสิ่งใดที่จำเป็นสำหรับมนุษย์มากที่สุด ดังนั้น โองการแรกของอัลกุรอานที่ถูกประทานลงมาจึงเป็นคำสั่งแรกและเป็นหน้าที่แรกของมนุษย์คือให้ศึกษาหาความรู้ ดังที่อัลลอฮฺ ทรงตรัสไว้ในซูเราะห์อัลอะลัก ว่า

اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ

“จงอ่านด้วยพระนามแห่งพระเจ้าของเจ้าผู้ทรงบังเกิด” ( 96:1 ) 

خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ

“ทรงบังเกิดมนุษย์จากก้อนเลือด”  ( 96:2 ) 

اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ  

“จงอ่านเถิด และพระเจ้าของเจ้านั้นผู้ทรงใจบุญยิ่ง” ( 96:3 ) 

الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ 

“ผู้ทรงสอนการใช้ปากกา” ( 96:4 ) 

عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ

“ผู้ทรงสอนมนุษย์ในสิ่งที่เขาไม่รู้” ( 96:5 ) 

       อายะห์นี้เป็นอายะห์แรกที่ถูกประทานมาให้แก่ท่านนบีขณะที่ท่านกำลังปลีกตนเองจากสังคมแห่งความโง่เขลามาอยู่ในถ้ำฮิรออฺเพื่ออิบาดะห์ต่ออัลลอฮฺ  ท่านญิบรีลก็ได้มาหาท่านและสั่งให้ท่านอ่านสิ่งที่ถูกประทานลงมา นี่ถือเป็นคำสั่งแรกในศาสนาอิสลามที่บัญญัติแก่มวลมนุษยชาติ ก่อนการละหมาดเสียอีก คือการอ่าน การศึกษา เป็นการบ่งบอกถึงความสำคัญของการศึกษานั้นต้องมาเป็นอันดับแรก 
การอ่านหรือการศึกษานี่แหละที่จะนำสู่การรู้จักพระผู้ทรงสร้างที่แท้จริง นำสู่การศรัทธาที่ถูกต้อง
 และนำสู่การเคารพสักการะต่อพระองค์
       การอ่าน หรือการศึกษา ที่อัลลอฮฺ  ทรงสั่งนั้นพระองค์มิได้เจาะจงว่าต้องอ่านอะไร คือให้อ่านทุกอย่างศึกษาทุกอย่าง  แต่ไม่ว่าจะอ่านจะศึกษาอะไรก็ตาม จะต้องอ่าน และศึกษาด้วยกับพระนามของอัลลอฮฺ หากความรู้ที่มาจากการศึกษาที่ปราศจากการศรัทธาต่ออัลลอฮฺ จะไม่ใช่ความรู้ที่เป็นประโยชน์แก่มนุษย์อย่างแท้จริง เพราะไม่ว่ามนุษย์จะมีความรู้หลากหลายมากมายเพียงใด แต่เขากลับไม่รู้จักผู้สร้าง ไม่รู้จักตัวตนของเขาเอง ชีวิตของเขาความรู้เขาเขาจะมีประโยชน์อย่างไร ความรู้ที่ได้มาจากการศึกษาที่ไม่ศรัทธาต่ออัลลอฮฺ ก็จะได้ประโยชน์แก่ผู้ศึกษาเพียงเล็กน้อยในโลกนี้เท่านั้น แต่ความรู้ที่ได้มาจากการศึกษาที่ศรัทธาต่ออัลลอฮฺ ก็จะได้ประโยชน์แก่ผู้ศึกษาอย่างมากมายทั้งในโลกนี้และโลกหน้า
        อัลลอฮฺ ทรงสั่งให้เรียนรู้ก่อนที่จะปฏิบัติ ในซูเราะห์อัลอะลัก พระองค์ทรงเริ่มต้นด้วย ( اقْرَأ ) จงอ่าน เพราะการศึกษาหาความรู้นั้นเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความศรัทธาที่แท้จริงและทำให้เกิดการปฏิบัติที่ถูกต้อง และยังเป็นสาเหตุที่ทำให้เราใกล้ชิดกับอัลลอฮฺ อีกด้วย และอัลลอฮฺทรงปิดท้ายอายะห์ของซูเราะห์อัลอะลัก ว่า

وَاسْجُدْ وَاقْتَرِب ۩

“จงสุญูดและจงเข้าใกล้ (พระผู้อภิบาลของเจ้า)”  ( 96:19 )

      ดังนั้นการศึกษานั้นเป็นสิ่งที่ต้องมาก่อนการปฏิบัติ และต้องเคียงคู่กันจะแยกจากกันไม่ได้ กล่าวคือการศึกษาที่ขาดการปฏิบัติความรู้ที่ได้มาก็จะไม่เป็นประโยชน์ และการปฏิบัติโดยไม่ศึกษาการปฏิบัตินั้นก็จะเป็นการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง

    ถ้าหาการศึกษาและการปฏิบัติของเราเคียงคู่กัน แน่นอนมันจะนำเราสู่การใกล้ชิดต่ออัลลอฮฺ
แต่หากว่าการศึกษาและการปฏิบัติของเรามันแยกจากกัน แน่นอนมันจะนำเราสู่ความเหินห่างต่ออัลลอฮฺ

    เราจึงควรพิจารณาเป็นอย่างยิ่งว่าการที่เราศึกษาเพิ่มขึ้นมันทำให้เราใกล้ชิดต่ออัลลอฮฺมากขึ้นหรือทำให้เรายิ่งห่างไกลต่อพระองค์ ?

والله أعلم